मित्रांनो सरकारने सर्व राशन कार्डधारकांसाठी १५ फेब्रुवारी २०२५ पर्यंत ई-केवायसी (इलेक्ट्रॉनिक नो युवर कस्टमर) प्रक्रिया पूर्ण करणे बंधनकारक केले आहे. या निर्णयाचा उद्देश राशन वितरण प्रक्रियेत पारदर्शकता आणणे आणि बनावट लाभार्थ्यांना शोधून काढणे हा आहे.
ई-केवायसी एक डिजिटल पडताळणी प्रक्रिया असून, यामुळे राशन कार्डधारकांची ओळख निश्चित करता येते. या प्रक्रियेमुळे बनावट राशन कार्डधारक शोधणे सोपे होईल आणि केवळ पात्र लाभार्थ्यांनाच सरकारी योजनांचा लाभ मिळेल. डिजिटल नोंदी झाल्यामुळे वितरण व्यवस्थाही अधिक वेगवान आणि पारदर्शक होईल. तसेच भ्रष्टाचारावर नियंत्रण मिळवणे शक्य होईल.
सरकारने १५ फेब्रुवारी २०२५ ही अंतिम तारीख निश्चित केली आहे. जर कोणी या कालावधीत ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण केली नाही, तर संबंधितांचे राशन कार्ड रद्द केले जाऊ शकते. त्यामुळे त्या व्यक्तीला कोणत्याही सरकारी योजनेचा लाभ मिळणार नाही. कुटुंबातील एखाद्या सदस्यानेही ई-केवायसी पूर्ण न केल्यास त्याचे नाव राशन कार्डवरून काढून टाकले जाईल, ज्याचा परिणाम कुटुंबाला मिळणाऱ्या राशनच्या प्रमाणावर होईल.
ई-केवायसी प्रक्रिया पार पाडण्यासाठी सरकारने तीन मुख्य मार्ग उपलब्ध करून दिले आहेत.
पहिला मार्ग म्हणजे राशन दुकानातून ई-केवायसी करणे. यासाठी लाभार्थ्याने जवळच्या दुकानात जाऊन आधार कार्ड आणि राशन कार्ड दाखवावे. दुकानदार ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करून देईल.
दुसरा मार्ग ऑनलाइन प्रक्रिया आहे. यासाठी लाभार्थ्याने खाद्य पुरवठा विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जाऊन आवश्यक माहिती भरावी. त्यानंतर आधार क्रमांक टाकून OTP द्वारे पडताळणी करावी.
तिसरा पर्याय जनसेवा केंद्र किंवा ई-मित्र केंद्रावर जाऊन ई-केवायसी करणे. येथे लाभार्थ्याने आवश्यक कागदपत्रांसह भेट देऊन ऑपरेटरच्या मदतीने प्रक्रिया पूर्ण करावी.
उत्तर प्रदेशाबाहेर राहणाऱ्या नागरिकांसाठीही विशेष सुविधा देण्यात आली आहे. ते ऑनलाइन पद्धतीने ई-केवायसी करू शकतात किंवा आपल्या राहत्या राज्यातील जनसेवा केंद्रामध्ये जाऊन प्रक्रिया पूर्ण करू शकतात. यासोबतच, तांत्रिक अडचणींसाठी विशेष हेल्पलाईन सुरू करण्यात आली आहे.
सरकारने व्यापक जनजागृती मोहीम हाती घेतली आहे. ग्रामीण भागात कोटेदार घरोघरी माहिती देत आहेत. वृत्तपत्रे, टीव्ही आणि सोशल मीडियाद्वारे प्रचार केला जात आहे. तसेच, प्रत्येक तालुका स्तरावर हेल्पडेस्क सुरू करण्यात आले आहेत.
ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी लाभार्थ्यांना आधार कार्ड, राशन कार्ड, आधारशी लिंक असलेला मोबाईल नंबर आणि कुटुंब प्रमुखाचा फोटो आवश्यक असेल.
हा निर्णय राशन वितरण व्यवस्थेत सुधारणा घडवून आणणारा आहे. ई-केवायसी केल्याने बनावट लाभार्थ्यांना रोखणे शक्य होईल आणि पात्र लोकांना त्यांच्या हक्काचे लाभ मिळतील. त्यामुळे सर्व नागरिकांनी १५ फेब्रुवारी २०२५ पूर्वी ई-केवायसी प्रक्रिया पूर्ण करावी, जेणेकरून कोणताही लाभ अडथळ्याशिवाय मिळू शकेल.
