मंडळी आधुनिक काळातील बँकिंग व्यवहार आता आपल्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. आपल्या कमाईतून सुरक्षिततेसह पैसे ठेवण्याचा पर्याय बँकांमध्ये आहे, जिथे व्याज मिळवण्याचेही एक महत्त्वाचे कारण आहे. बदलत्या काळात बँकिंग क्षेत्रातील नियम आणि प्रक्रिया सतत सुधारल्या जात आहेत. यामध्ये बँक आणि एटीएममधून पैसे काढण्याच्या नव्या नियमांबद्दल सविस्तर माहिती खाली दिली आहे.
बँकेतून रोख रक्कम काढण्याचे नियम
बँकेतून पैसे काढताना प्रत्येक बँकेची वेगळी मर्यादा असते. काही बँकांनी एक दिवसात १ लाख रुपयांपर्यंत रोख रक्कम काढण्याची मर्यादा ठेवली आहे, तर इतर बँकांमध्ये ही मर्यादा ५ लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. ही मर्यादा ग्राहकाच्या प्रोफाइलवर आणि बँकेच्या धोरणावर अवलंबून असते. मोठ्या रकमेची आवश्यकता असल्यास, बँकेच्या शाखेपर्यंत जाणे आवश्यक ठरते.
एटीएम व्यवहारांसाठीचे नवे नियम
एटीएममधून पैसे काढण्यासही काही मर्यादा आहेत. बहुतेक बँकांमध्ये, एक दिवसात ४०,००० ते ५०,००० रुपयांपर्यंत रक्कम काढता येते. त्यापेक्षा जास्त रक्कमेची आवश्यकता असल्यास, ग्राहकांना बँक शाखेच्या मार्गदर्शनाची आवश्यकता आहे. याव्यतिरिक्त, मोफत एटीएम व्यवहारांची मर्यादाही घालण्यात आली आहे.
टीडीएसचे नवीन नियम
मोठ्या रकमेच्या काढणीनंतर टीडीएस (Tax Deducted at Source) संबंधित नवीन नियम लागू झाले आहेत. एका वर्षात २० लाख रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास २% टीडीएस लागू होतो. १ कोटी किंवा त्यापेक्षा अधिक रकमेसाठी हा दर ५% पर्यंत जाऊ शकतो. आयकर रिटर्न (ITR) भरणाऱ्या व्यक्तींना या टीडीएसमध्ये सवलत मिळू शकते, परंतु यासाठी मागील तीन वर्षांचा आयटीआर दाखवणे आवश्यक आहे.
मोफत एटीएम व्यवहारांची मर्यादा
मोफत एटीएम व्यवहारांसाठी विविध बँकांनी मर्यादा घातल्या आहेत. आपल्या बँकेच्या एटीएममधून ग्राहकांना महिन्याला ५ वेळा मोफत व्यवहार करता येतात. दुसऱ्या बँकेच्या एटीएमचा वापर केल्यास, मेट्रो शहरांमध्ये ३ आणि बिगर-मेट्रो शहरांमध्ये ५ मोफत व्यवहार केले जाऊ शकतात. यानंतर प्रत्येक व्यवहारासाठी २१ रुपये शुल्क आकारले जाते.
डेबिट कार्ड प्रकारानुसार मर्यादा
डेबिट कार्डांच्या प्रकारानुसार देखील रक्कमेची मर्यादा असते. क्लासिक व्हिसा किंवा मास्टरकार्डधारकांना २५,००० रुपये काढण्याची मर्यादा असते. प्लॅटिनम कार्डधारकांना ७५,००० रुपये आणि बिझनेस प्लॅटिनम कार्डधारकांना १,००,००० रुपयांपर्यंत रक्कम काढता येते.
महत्त्वाच्या सूचना आणि टिप्स
या सर्व नियमांचा पालन करताना काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात.
१) नियमितपणे आयकर रिटर्न (ITR) भरा.
२) आपल्या बँक खात्याच्या दैनंदिन व्यवहार मर्यादांची माहिती घेऊन त्यानुसार व्यवहार करा.
३) मोफत एटीएम व्यवहारांची मर्यादा लक्षात ठेवा.
४) मोठ्या रकमेच्या व्यवहारासाठी बँक शाखेचा वापर करा.
५) डेबिट कार्ड प्रकारानुसार मर्यादेचा विचार करा.
नवीन नियमांचे उद्दीष्ट
बँकिंग क्षेत्रातील या नव्या नियमांचा मुख्य उद्दीष्ट ग्राहकांची आर्थिक सुरक्षितता आणि पारदर्शकता आहे. मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांवर नियंत्रण ठेवून काळ्या पैशांच्या व्यवहारांना आळा घालणे, तसेच डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देऊन रोख व्यवहारांची संख्या कमी करणे हे यामागील मुख्य कारणे आहेत.