सोयाबीनच्या बाजारभावात वाढ, पहा आजचे नवीन दर

मित्रानो भारतीय शेतकऱ्यांसाठी, विशेषतः सोयाबीन उत्पादकांसाठी सध्या अनुकूल वातावरण निर्माण झाले आहे. सोयाबीनच्या बाजारभावात वाढ होत असून, केंद्र सरकारच्या धोरणात्मक निर्णयांमुळे या क्षेत्रात नवीन संधी निर्माण होत आहेत. या परिस्थितीचे विश्लेषण करू या.

वाढते बाजारभाव आणि सरकारी धोरणे

केंद्र सरकारने अलीकडेच खाद्यतेलावरील आयात शुल्कात महत्त्वपूर्ण वाढ केली आहे. तेल उद्योगाने १०% वाढीची अपेक्षा व्यक्त केली होती, परंतु सरकारने थेट २०% वाढ केली आहे. या निर्णयामुळे देशांतर्गत सोयाबीन प्रक्रिया उद्योगाला चालना मिळणार असून, शेतकऱ्यांना थेट फायदा होईल.

राष्ट्रीय तेल मिशन: एक महत्त्वाकांक्षी उपक्रम

भारत सरकारने नॅशनल ऑइल मिशनची घोषणा केली आहे, ज्यामुळे तेलबिया पिकांचे उत्पादन वाढवणे हे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. या मिशनचा उद्देश २०३०-३१ पर्यंत देशांतर्गत तेलबिया उत्पादन ६९७ लाख टनांपर्यंत नेणे हा आहे, ज्यामुळे देशाच्या खाद्यतेल स्वावलंबनाच्या दृष्टीने महत्त्वाची भूमिका पार पाडली जाईल.

आंतरराष्ट्रीय परिस्थिती आणि त्याचा प्रभाव

युक्रेन-रशिया संघर्षामुळे जागतिक खाद्यतेल बाजारात मोठे बदल झाले आहेत. युक्रेन आणि रशिया हे सूर्यफूल तेलाचे मुख्य उत्पादक असून, या दोन्ही देशांमध्ये उत्पादनात घट झाल्यामुळे भारताला आयातीमध्ये बदल करावा लागला आहे. युद्धानंतर भारत आता ७०% सूर्यफूल तेल रशियाकडून आणि ३०% युक्रेनकडून आयात करत आहे.

भारताची खाद्यतेल आयात स्थिती

सध्या भारत दरमहा सुमारे १८ लाख टन खाद्यतेलाची आयात करतो. यंदाच्या हंगामात ही आयात २२५ लाख टनांपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे देशाच्या परकीय चलन साठ्यावर मोठा ताण येऊ शकतो.

शेतकऱ्यांसाठी संधी आणि आव्हाने

सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी हे वातावरण अनुकूल आहे, परंतु याचा लाभ मिळवण्यासाठी काही गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे

1) हमीभावाचे महत्त्व

• सरकारने हमीभावाने खरेदी केली तर दर टिकून राहतील, अन्यथा दरात घट होण्याची शक्यता आहे.

2) उत्पादन वाढवण्याची गरज

• देशाच्या ७२% तेलबियांची गरज भागवण्यासाठी उत्पादन वाढवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शाश्वत शेती पद्धती वापरून उत्पादकता वाढवावी.

आंतरराष्ट्रीय बाजारातील बदल

टर्कीसारख्या देशांनी सूर्यफूल तेलाच्या खरेदीत वाढ केली आहे, ज्यामुळे सूर्यफूल तेलाच्या किंमती उच्च पातळीवर राहण्याची शक्यता आहे. तसेच नोव्हेंबर महिन्यात खाद्यतेलाची आयात वाढू शकते, ज्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोयाबीनच्या दरात वाढ होण्याची शक्यता आहे.