मंडळी प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना ही केंद्र सरकारच्या कृषी मंत्रालयाद्वारे चालवली जाते. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये अनुदान स्वरूपात दिले जाते. 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीपूर्वी या योजनेची घोषणा करण्यात आली होती, आणि तेव्हापासून आतापर्यंत शेतकऱ्यांना 18 हप्त्यांचे अनुदान देण्यात आले आहे. सध्या शेतकरी 19 व्या हप्त्याच्या प्रतीक्षेत आहेत. या हप्त्याचा लाभ मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही महत्त्वाची पावले उचलावी लागणार आहेत.
फार्मर रजिस्ट्री आणि अ‍ॅग्रीस्टॅकची अट
योजना अधिक प्रभावी बनवण्यासाठी काही राज्यांमध्ये शेतकऱ्यांसाठी अ‍ॅग्रीस्टॅकवर आधारित फार्मर रजिस्ट्री आवश्यक केली आहे. याशिवाय नव्या शेतकरी नोंदणीसाठी फार्मर आयडी अनिवार्य करण्यात आला आहे. केंद्र सरकारने जाहीर केल्याप्रमाणे, डिसेंबर 2024 नंतर केवळ नोंदणीकृत शेतकऱ्यांनाच या योजनेचा लाभ मिळणार आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना 19 व्या हप्त्याचे 2,000 रुपये मिळवण्यासाठी 31 जानेवारी 2025 पर्यंत नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करावी लागेल.
योजनेची प्रगती आणि आर्थिक सहाय्य
या योजनेद्वारे आतापर्यंत 3.46 लाख कोटी रुपयांची रक्कम थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) पद्धतीने शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आली आहे. सुमारे 11 कोटी शेतकऱ्यांना याचा लाभ झाला असून, 18 व्या हप्त्याच्या अनुदानाची रक्कम 9.58 कोटी शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्यात आली आहे.
19 व्या हप्त्याची प्रतीक्षा
जे शेतकरी या योजनेच्या सुरुवातीपासून सहभागी आहेत, त्यांना आतापर्यंत 36,000 रुपये मिळाले आहेत. 18 व्या हप्त्याची रक्कम 5 ऑक्टोबर 2024 रोजी महाराष्ट्रातील वाशिम जिल्ह्यात आयोजित कार्यक्रमादरम्यान वितरित करण्यात आली. आता शेतकरी 19 व्या हप्त्याच्या 2,000 रुपयांची वाट पाहत आहेत.
शेतकऱ्यांच्या नोंदणीचे महत्त्व
फार्मर रजिस्ट्रीसाठी शेतकऱ्यांकडील जमिनीची अचूक माहिती घेणे महत्त्वाचे मानले जात आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमीन धारणा क्षेत्रानुसार योजनांचा लाभ मिळवणे सोपे होईल.
महाराष्ट्र सरकारची नमो योजना
केंद्र सरकारच्या या योजनेच्या धर्तीवर महाराष्ट्र सरकारने नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजना सुरू केली आहे. योजनेद्वारे शेतकऱ्यांना वार्षिक 6,000 रुपये अनुदान दिले जाते. त्यामुळे केंद्र सरकार आणि राज्य सरकारच्या योजनांचा लाभ मिळण्यासाठी शेतकऱ्यांना फार्मर रजिस्ट्री प्रक्रियेमध्ये सहभागी होणे अत्यावश्यक आहे.
शेतकऱ्यांसाठी सरकारचा आधार
प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य प्रदान करण्यासाठी महत्त्वाची ठरत आहे. लाभ मिळण्यासाठी नोंदणीची प्रक्रिया वेळेत पूर्ण करणे शेतकऱ्यांसाठी आवश्यक आहे. केंद्र आणि राज्य सरकारच्या प्रयत्नांमुळे शेतकऱ्यांना शेती व्यवसाय अधिक स्थिर आणि यशस्वी करण्याची संधी मिळत आहे.
