शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत व उत्पादन वाढीसाठी सरकार वेगवेगळ्या योजना राबवत आहे. त्यामध्ये एक महत्त्वाची योजना म्हणजे मल्चिंग पेपर अनुदान योजना, यामध्ये शेतकऱ्यांना मल्चिंग पेपर खरेदीसाठी 50% अनुदान मिळते. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल व गरीब शेतकऱ्यांसाठी ही योजना फायद्याची ठरते. मल्चिंग पेपरमुळे शेतातील तणांची वाढ कमी होते, जमिनीतील ओलावा टिकून राहतो व पीक संरक्षण चांगले होते.
यामुळे उत्पादनवाढ होते तसेच पाण्याची बचतही होते. कमी मेहनतीत अधिक उत्पादन घेण्याचा हा चांगला उपाय आहे.मल्चिंग पेपरचा वापर केल्यास पाण्याचा अपव्यय 40% ते 50% पर्यंत कमी होतो आणि तणांची वाढ थांबते, त्यामुळे तणनाशकांची गरज कमी होते. झाडांची मुळे थंड व गरम तापमानाच्या परिणामांपासून सुरक्षित होतात, यामुळे पिकाची वाढ चांगली होते.
उत्पादनात साधारण 25% ते 30% वाढ होते, हे शेतकऱ्यांसाठी फायद्याचे ठरते. मल्चिंगमुळे मातीतील सुपीकता टिकून राहते व खतांचा चांगला वापर होतो. हे तंत्रज्ञान अवलंबले तर शेती अधिक उत्पादक व फायदेशीर ठरते. आधुनिक शेतीत मल्चिंग पेपरचा वापर केल्याने उत्पादन खर्च कमी होतो व अधिक नफा मिळतो.
या योजनेचे पात्रता व निकष
महाराष्ट्र राज्यातील सर्व शेतकरी या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात. मात्र, एका कुटुंबातील केवळ एका व्यक्तीलाच लाभ भेटणार आहे. अर्जदाराच्या नावावर स्वतःची जमीन असावी, त्यासाठी 7/12 उतारा व 8-अ प्रमाणपत्र असणे गरजेचे आहे. शासनाने ठरवलेल्या नियमांनुसार, ही योजना जास्तीत जास्त दोन हेक्टर शेतीसाठी लागू राहणार आहे. पात्र शेतकऱ्यांनी आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करावा. ही योजना शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्यासाठी राबवली जात आहे. अधिक माहितीकरीता स्थानिक कृषि कार्यालयाशी संपर्क करावा.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
शेतकरी या योजनेसाठी ऑनलाइन व ऑफलाइन अशा दोन्ही प्रकारे अर्ज करू शकतात. ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या कृषी विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्यायची आहे. तेथे अर्ज भरून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.अर्ज सबमिट केल्यानंतर त्याची स्थिती व मंजुरी प्रक्रिया ऑनलाइन तपासता येणार आहे.
ऑफलाइन अर्जासाठी शेतकऱ्यांना संबंधित कृषी कार्यालयात जाऊन अर्ज करावा लागेल. आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर केल्यानंतर अधिकाऱ्यांकडून त्याची तपासणी केली जाईल. मंजुरी मिळाल्यानंतर शेतकऱ्यांना योजनेचा लाभ मिळू शकेल. ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया शेतकऱ्यांनी आपला अर्ज तालुका किंवा जिल्हा कृषी कार्यालयात प्रत्यक्ष जाऊन भरावा. अर्ज भरताना आवश्यक सर्व माहिती व्यवस्थित लिहावी त्यासोबत लागणारी कागदपत्रे जोडावीत. कोणतीही चूक होऊ नये म्हणून कृषी सहाय्यक किंवा संबंधित अधिकाऱ्यांची मदत घ्यावी.
अर्ज पूर्णपणे भरल्यानंतर तो नियमानुसार सादर करावा. आवश्यक असल्यास अधिकाऱ्यांकडून अर्ज तपासून घ्यावा, जेणेकरून कोणतीही दुरुस्ती करावी लागणार नाही. प्रक्रिया सोपी करण्यासाठी आणि अनावश्यक त्रास टाळण्यासाठी सर्व कागदपत्रे आधीच तयार ठेवावीत. अर्ज मंजूर झाल्यानंतर पुढील प्रक्रिया माहीत करून घ्यावी.
अनुदान मंजुरी प्रक्रिया
शेतकरी अर्ज सादर केल्यानंतर, तालुका कृषी अधिकारी त्या अर्जाची तपासणी करतात. अर्ज आणि आवश्यक कागदपत्रे योग्य असल्यास, मंजुरी दिली जाते. मंजुरी मिळाल्यानंतर, शेतकऱ्यांनी मल्चिंग पेपर खरेदी करून शेतात त्याचा वापर करावा. यानंतर, खरेदीची पूर्तता झाल्यावर अनुदानासाठी प्रक्रिया सुरू केली जाते.
जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी अनुदान मंजूर केल्यानंतर, ही रक्कम थेट शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. ही संपूर्ण प्रक्रिया PFMS प्रणालीद्वारे होत असते. यामुळे शेतकऱ्यांना सरकारी मदत थेट आणि पारदर्शक पद्धतीने मिळते.
आवश्यक कागदपत्रे
शेतकरी अर्ज करताना काही आवश्यक कागदपत्रे जोडणे गरजेचे आहे. यामध्ये आधार कार्ड ओळखीच्या पडताळणीसाठी आवश्यक आहे. महाराष्ट्रातील रहिवासी असल्याचा पुरावा म्हणून रेशन कार्ड किंवा रहिवासी प्रमाणपत्र लागेल. शेतीचा हक्क सिद्ध करण्यासाठी 7/12 उतारा आणि 8-अ प्रमाणपत्र जोडावे.
अनुदानाची रक्कम थेट बँक खात्यात जमा करण्यासाठी बँक पासबुकची प्रत आवश्यक आहे. अर्जासंबंधी महत्त्वाची माहिती मिळवण्यासाठी मोबाईल नंबर आणि ई-मेल आयडी द्यावा. तसेच, ओळख पुरावा म्हणून पासपोर्ट आकाराचा फोटो जोडणे आवश्यक आहे.
या योजनेचे फायदे
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतीसाठी 50% अनुदान दिले जाते, जे जास्तीत जास्त दोन हेक्टर क्षेत्रासाठी लागू आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेती उत्पादन वाढवणे व शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे हा आहे.
अनुदानामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत मिळून त्यांचा शेतीवरील खर्च कमी होतो. तसेच, शेतीत नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब केल्यामुळे उत्पादनाचा दर्जा सुधारतो. या उपक्रमामुळे शेतकरी अधिक स्वावलंबी व सक्षम होतात. शेवटी, हा प्रयत्न शेतकऱ्यांचा आर्थिक व सामाजिक विकास घडवून आणण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतो.
मल्चिंग पेपर अनुदान योजना शेतकऱ्यांसाठी खूप फायदेशीर आहे. यामुळे पिकांचे उत्पादन वाढते आणि आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाचा वापर प्रोत्साहन मिळतो. ही योजना पाण्याची बचत करण्यास तसेच मातीचे संरक्षण करण्यास मदत करते.
तणांचे प्रमाण कमी झाल्यामुळे शेती पिकावरील खर्चही मोठ्या प्रमाणात कमी होतो. उत्पादन क्षमता वाढू इच्छिणाऱ्या शेतकऱ्यांनी ही संधी हातातून जाऊ देऊ नये. आवश्यक कागदपत्रांसह लवकरात लवकर अर्ज करणे फायद्याचे होईल.
