मंडळी देशभरात वाढत्या महागाईच्या पार्श्वभूमीवर पेट्रोल आणि डिझेलच्या स्थिर दरांमुळे सर्वसामान्य नागरिकांना मोठा दिलासा मिळत आहे. १ फेब्रुवारी २०२५ रोजी सादर झालेल्या केंद्रीय अर्थसंकल्पानंतरही इंधन दरांमध्ये कोणताही मोठा बदल झालेला नाही. गेल्या काही महिन्यांपासून हे दर स्थिर असल्याने महागाईवर काही प्रमाणात नियंत्रण मिळवणे शक्य झाले आहे.
इंधन दर स्थिर राहिल्याने होणारे फायदे
वाहतूक खर्च स्थिर राहिल्याने वस्तू आणि सेवांच्या किमतींवर सकारात्मक परिणाम होत आहे. शेतकरी, व्यापारी आणि सर्वसामान्य नागरिकांना याचा थेट फायदा होत आहे. भाजीपाला, धान्य आणि दैनंदिन जीवनावश्यक वस्तूंच्या किमती नियंत्रणात राहण्यास मदत झाली आहे. त्यामुळे किरकोळ बाजारात स्थिरता निर्माण झाली आहे.
देशातील प्रमुख शहरांतील पेट्रोल-डिझेल दर
दिल्लीमध्ये पेट्रोलचा दर प्रति लिटर ९६.७२ रुपये तर डिझेलचा दर ८९.६२ रुपये आहे. मुंबईत पेट्रोल १०६.३१ रुपये आणि डिझेल ९४.२७ रुपये प्रति लिटर दराने विकले जात आहे. कोलकात्यात पेट्रोलचा दर १०६.०३ रुपये आणि डिझेल ९२.७६ रुपये आहे. चेन्नईत पेट्रोल १०२.६३ रुपये तर डिझेल ९४.३३ रुपये आहे. बंगळुरूमध्ये पेट्रोल १०१.९४ रुपये आणि डिझेल ९२.४२ रुपये प्रति लिटर दराने उपलब्ध आहे.
इंधन दर स्थिर राहण्यामागची कारणे
सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाच्या किंमती ८०-८५ डॉलर प्रति बॅरल दरम्यान आहेत, त्यामुळे भारतातील इंधन दर स्थिर राहिले आहेत. केंद्र आणि राज्य सरकारांनी इंधनावरील करांमध्ये कोणताही मोठा बदल केलेला नाही. तसेच, देशांतर्गत इंधन पुरवठा आणि मागणी यामध्ये समतोल राखल्याने दर नियंत्रणात ठेवण्यात आले आहेत.
जागतिक बाजारपेठेचा परिणाम
भारतातील इंधन दर थेट जागतिक बाजारावर अवलंबून असतात. ओपेक देशांचे उत्पादन धोरण, रशिया-युक्रेन युद्ध आणि डॉलरच्या तुलनेत रुपयाचा विनिमय दर या घटकांमुळे भविष्यात इंधन दरांमध्ये चढ-उतार होण्याची शक्यता आहे.
अर्थसंकल्प २०२५ मधील अपेक्षा
सरकार पेट्रोलियम उत्पादनांवरील कर कमी करण्याचा विचार करू शकते. एक्साईज ड्युटी किंवा व्हॅटमध्ये कपात झाल्यास ग्राहकांना थोडा अधिक दिलासा मिळू शकतो. जागतिक अनिश्चितता लक्षात घेऊन सावधगिरी बाळगण्याची गरज आहे.
भविष्यातील आव्हाने आणि उपाययोजना
आंतरराष्ट्रीय घडामोडी कच्च्या तेलाच्या किमतींवर परिणाम करू शकतात. डॉलरच्या तुलनेत रुपयाच्या विनिमय दरातील बदल इंधन दरांवर थेट प्रभाव टाकू शकतो. सार्वजनिक वाहतूक अधिकाधिक वापरणे आणि इलेक्ट्रिक वाहनांकडे वळणे हे उपाय भविष्यातील इंधन दरवाढीचा प्रभाव कमी करण्यास मदत करू शकतात.
