मित्रानो नमस्कार भारतीय अर्थव्यवस्थेचा मुख्य आधार शेती आणि शेतजमीन आहे. जरी शेतीचे उत्पादन कमी होत असले, तरी शेतजमिनीसाठी मागणी वाढत आहे. केंद्र सरकार शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या उद्देशाने विविध योजना राबवित असल्यामुळे अनेकजण शेतीकडे आकर्षित होत आहेत. पण शेतजमिन खरेदी करताना फसवणूक होण्याची शक्यता असते. यासाठी खालील काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे.
1) शेत रस्त्याची उपलब्धता
शेतजमीन खरेदी करताना त्या जमिनीला नकाशानुसार रस्त्याची सोय आहे का, हे तपासणे महत्त्वाचे आहे. जर जमीन बिनशेती असेल, तर नकाशात दाखविलेला रस्ता उपलब्ध असतो. रस्ता खाजगी असल्यास संबंधित मालकांची संमती घेणे आवश्यक आहे. रस्त्याची योग्य सोय नसल्यास भविष्यात समस्या येऊ शकतात.
2) आरक्षित जमिनींची तपासणी
जमीन खरेदी करताना त्या जमिनीवर शासनाचे कोणतेही आरक्षण (उदा. हिरवा किंवा पिवळा पट्टा) नाही याची खात्री करणे गरजेचे आहे. आरक्षित जमीन खरेदी केल्यास तिच्या वापरावर मर्यादा येऊ शकतात, त्यामुळे ही माहिती योग्यरीत्या घेणे आवश्यक आहे.
3) सातबारा उताऱ्यावरील नावांची पडताळणी
खरेदी करण्याच्या जमिनीवर सातबारा उताऱ्यावरील नावे बरोबर आहेत का, हे तपासणे महत्त्वाचे आहे. विक्रेत्याचे नाव सातबारा उताऱ्यावर नोंदलेले असले पाहिजे. मयत व्यक्तीचे किंवा जुन्या मालकाचे नाव असल्यास कायदेशीर प्रक्रियेने नाव बदलणे आवश्यक आहे. याशिवाय, बँकेचा कोणताही बोजा नसल्याची खात्री करणे गरजेचे आहे.
4) जमिनीची हद्द
जमिनीची हद्द नकाशानुसार आहे का, हे तपासणे महत्त्वाचे आहे. शेजारच्या मालकांची हरकत नोंदविण्यासाठी तयार आहे का, याचीही खात्री करावी. हद्दीच्या बाबतीत काही वाद असेल तर भविष्यात अडचणी येऊ शकतात. जमिनीवर इतर कोणतीही नावे नाहीत याचीही पडताळणी करावी.
5) न्यायालयीन खटला आणि कायदेशीर सल्ला
जमिनीशी संबंधित कोणताही न्यायालयीन खटला प्रलंबित आहे का, हे तपासावे. या प्रकरणांमध्ये योग्य कायदेशीर सल्ला घेणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे भविष्यातील कायदेशीर अडचणी टाळता येतील.
6) खरेदीखत प्रक्रिया
जमीन खरेदी करताना सर्व आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता करून दुय्यम निबंधक कार्यालयात खरेदीखत नोंदणी करावी. आर्थिक व्यवहार पूर्ण केल्याशिवाय खरेदीखत न करणे योग्य ठरते. खरेदी झाल्यानंतर जमिनीचा नकाशा व सातबारा उताऱ्यावर नाव नोंदवून घेणे आवश्यक आहे.
मित्रानो शेतजमीन खरेदी करताना वरील सर्व बाबींची योग्य काळजी घेणे आवश्यक आहे. यामुळे फसवणुकीची शक्यता कमी होते आणि भविष्यातील अडचणींना टाळता येते. कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी योग्य कायदेशीर सल्ला घेणे नेहमीच सुरक्षित ठरते.
