मंडळी सध्या गॅस सिलेंडर हा प्रत्येक घरातील अत्यावश्यक घटक बनला आहे. स्वयंपाकासाठी तसेच इतर घरगुती कामांसाठी गॅसचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो. त्यामुळे गॅसच्या दरात होणाऱ्या वाढ-घटचा थेट परिणाम सर्वसामान्य नागरिकांच्या खिशावर पडतो. नुकतेच केंद्र सरकारने गॅस सिलेंडरच्या दरात कपात करण्याचा निर्णय घेतला असून, त्यामुळे नागरिकांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. या नव्या दरांविषयी सविस्तर माहिती घेऊया.
गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत सातत्याने बदल होतो. यामागील मुख्य कारणे म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कच्च्या तेलाच्या किमती आणि सरकारच्या अनुदान धोरणामध्ये होणारे बदल. आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाचे दर कमी झाल्यास गॅसच्या किंमतीतही घट होते. तसेच केंद्र सरकार विविध योजनांद्वारे नागरिकांना गॅस सिलेंडरवर अनुदान देते. या अनुदानाच्या रचनेत बदल झाल्यास गॅसच्या किंमतीवरही परिणाम होतो.
नुकत्याच जाहीर झालेल्या गॅस सिलेंडरच्या नवीन दरांनुसार घरगुती गॅस सिलेंडरची किंमत आधी 1100 रुपये होती, ज्यावर 200 रुपयांचे अनुदान दिले जात होते. पण आता त्याची किंमत 1000 रुपये करण्यात आली असून अनुदान 300 रुपये करण्यात आले आहे. व्यावसायिक (कमर्शियल) गॅस सिलेंडरच्या किंमतीतही घट झाली आहे. यापूर्वी त्याची किंमत 1800 रुपये होती आणि अनुदान फक्त 200 रुपये होते. आता नवीन दरानुसार सिलेंडरची किंमत 1600 रुपये असून, अनुदान 300 रुपये करण्यात आले आहे. या दरांमध्ये राज्य व जिल्ह्यानुसार थोडाफार फरक असू शकतो.
गॅसच्या किमतीत घट होण्यामागील प्रमुख कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या दरात झालेली घसरण. त्यामुळे गॅस उत्पादनाचा खर्च कमी झाला आहे. याशिवाय उज्वला गॅस योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना दिल्या जाणाऱ्या अनुदानामध्ये वाढ करण्यात आली आहे. तसेच घरगुती आणि व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या दरांमध्ये समतोल राखण्यासाठी सरकारने ही कपात केली आहे.
प्रधानमंत्री उज्वला गॅस योजनेच्या लाभार्थ्यांना विशेष सवलत मिळत आहे. योजनेच्या अंतर्गत गरीब कुटुंबांना गॅस सिलेंडरच्या किंमतीत अधिक अनुदान दिले जाते. यावेळी सरकारने उज्वला योजनेच्या लाभार्थ्यांसाठी गॅस सिलेंडरची किंमत 800 रुपये निश्चित केली आहे आणि त्यावर 300 रुपयांचे अनुदान मिळणार आहे. विशेषतः ग्रामीण महिलांसाठी ही सवलत मोठा दिलासा देणारी आहे.
गॅस सिलेंडरचा वापर करताना सुरक्षिततेची काळजी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. गॅस रेग्युलेटर आणि पाईप हे नेहमी ISI मार्क प्रमाणित असावेत. जर गॅसचा वास येत असेल किंवा गळती होत असल्याचे वाटत असेल, तर त्वरित गॅस एजन्सीला संपर्क साधावा. गॅस शेगडी आणि सिलेंडर लहान मुलांपासून दूर ठेवावा. तसेच गॅस पाईप किंवा रेग्युलेटरमध्ये कोणताही बिघाड आढळल्यास तो त्वरित बदलावा.
गॅस सिलेंडरच्या दरातील ताज्या घडामोडी पाहता, केंद्र सरकारने घेतलेला निर्णय सर्वसामान्य नागरिकांसाठी मोठा दिलासा देणारा आहे. घरगुती तसेच व्यावसायिक गॅस सिलेंडरच्या किमतीत कपात झाल्याने लोकांना आर्थिक फायदा होईल. उज्वला गॅस योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना अधिक अनुदान मिळणार असल्याने गरीब आणि ग्रामीण भागातील कुटुंबांसाठी ही मोठी मदत ठरणार आहे.
