मंडळी भारत सरकारने असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी ई-श्रम नावाचे महत्त्वपूर्ण पोर्टल सुरू केले आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश देशभरातील असंघटित कामगारांना एका व्यासपीठावर आणणे आणि त्यांना सामाजिक सुरक्षा योजनांचा लाभ मिळवून देणे हा आहे. 2025 मध्ये या योजनेत काही महत्त्वपूर्ण सुधारणा करण्यात आल्या आहेत, ज्यामुळे अधिकाधिक कामगारांना लाभ मिळण्याची संधी निर्माण झाली आहे.
नोंदणी प्रक्रिया
1) अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या https://www.eshram.gov.in
2) नोंदणी या पर्यायावर क्लिक करा.
3) आधार क्रमांक आणि मोबाईल नंबरद्वारे OTP मिळवा आणि पडताळणी पूर्ण करा.
4) आवश्यक वैयक्तिक आणि व्यावसायिक माहिती प्रविष्ट करा आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
5) जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) ला भेट देऊनही नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करता येते.
ई-श्रम कार्ड योजना — आर्थिक मदतीचा हात
ई-श्रम कार्ड असलेल्यांना दरमहा 1000 रुपये आर्थिक मदत दिली जाते, जी थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते. कोणत्याही मध्यस्थाशिवाय मिळणाऱ्या या मदतीमुळे कामगारांना त्यांच्या दैनंदिन गरजा भागवण्यासाठी आधार मिळतो.
आर्थिक सुरक्षा आणि लाभ
- अपघातामुळे मृत्यू किंवा अपंगत्व आल्यास कुटुंबाला 2 लाख रुपयांपर्यंत विमा संरक्षणाचा लाभ मिळतो.
- नोंदणीकृत कामगारांना आयुष्मान भारत योजना अंतर्गत 5 लाख रुपयांपर्यंत मोफत वैद्यकीय उपचार मिळतात.
पात्रता निकष
- अर्जदाराचे वय 16 ते 59 वर्षे दरम्यान असावे.
- अर्जदार भारताचा नागरिक असावा.
- अर्जदार असंघटित क्षेत्रात काम करणारा असावा.
- वार्षिक उत्पन्न 15,000 रुपये पेक्षा कमी असावे.
आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- पॅन कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- कुटुंब ओळखपत्र
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- दारिद्र्यरेषेखालील प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- अपंगत्व प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
नवीन सुधारणा (2025)
- कामगारांसाठी विविध कौशल्यविकास कार्यक्रम.
- नवीन रोजगार संधींबाबत अपडेट माहिती.
- कामगारांना निवृत्तीनंतर पेन्शनचा लाभ.
- कामगारांच्या मुलांसाठी शैक्षणिक मदत.
ई-श्रम कार्ड योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक आर्थिक सुरक्षिततेचा आधारस्तंभ ठरली आहे. सरकारच्या या पुढाकारामुळे लाखो कामगारांना आर्थिक मदत, विमा संरक्षण आणि आरोग्य सेवांचा लाभ मिळत आहे. 2025 मधील सुधारित योजना अधिक प्रभावी ठरणार असून, कामगारांच्या सक्षमीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरेल.
