भारतामध्ये शेतीमधील एक महत्त्वपूर्ण रोख पीक म्हणून कापसाची ओळख आहे. राज्यातील शेतकऱ्यांच्या उपजीविकेचा मुख्य आधार असलेल्या या पिकाच्या भावामध्ये येत्या काळात चांगली वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. मुख्य म्हणजे मार्च 2025 पर्यंत कापसाच्या भावात मोठी वाढ अपेक्षित आहे, याची अनेक कारणे असू शकतात.
हवामान बदलाचा प्रभाव — 2024 मध्ये अल नीनोच्या प्रभावामुळे देशातील मुख्य कापूस उत्पादक राज्यांमध्ये हवामान चक्रामध्ये मोठे बदल झालेले आहेत. गुजरात, महाराष्ट्र, तेलंगणा आणि कर्नाटक या राज्यांमध्ये कापूस पिकावर या बदलांचा थेट परिणाम पाहायला मिळाला आहे. पावसाच्या अनियमितपणामुळे कापसाच्या उत्पादनात घट झाली असून, याचा थेट परिणाम म्हणून कापसाच्या बाजारभावांमध्ये होणारी वाढ यातून दिसत आहे.
आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील स्थिती — जागतिक स्तरावर भारत देश हा कापूस उत्पादनामध्ये चांगल्या देशांपैकी एक आहे. अमेरिका आणि चीनसह भारत हा जगातील मुख्य कापूस उत्पादक देश आहे. सध्याच्या काळामध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेमध्ये कापसाची मागणी वाढली असून, पुरवठा मात्र या तुलनेत कमी आहे. या असमतोलामुळे भारतीय कापसाच्या दरांवर चांगला प्रभाव पडत आहे.
निर्यातीमध्ये झालेली वाढ —
बांगलादेश, पाकिस्तान व इतर देशांकडून भारतीय कापसाची मागणी वाढली आहे. या वाढत्या निर्यातीमुळे देशांतर्गत कापसाच्या पुरवठ्यावर परिणाम होत असून, याचा प्रभाव स्थानिक बाजारभावांवर दिसत आहे. निर्यातीमधील वाढ ही कापूस दरवाढीचे एक प्रमुख कारण ठरत आहे.
तज्ज्ञांचे विश्लेषण — कृषी क्षेत्रातील तज्ज्ञांच्या मते, येत्या काही महिन्यांत कापसाच्या दरात आणखी वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. ही वाढ विविध कारणांमुळे होत आहे
कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांच्यासमोर अनेक आव्हाने असली तरी, सध्याची बाजारपेठ मधील परिस्थिती कापसासाठी अनुकूल आहे. हवामान बदलाचे आव्हान असले तरी, कापसाचे वाढते दर हे शेतकऱ्यांसाठी चांगले संकेत आहेत. योग्य नियोजन व व्यवस्थापनाद्वारे शेतकरी या परिस्थितीचा फायदा घेऊ शकतात.
