नमस्कार मित्रांनो महाराष्ट्र राज्य सरकार गरीब व गरजू नागरिकांसाठी घरकुल योजना प्रभावीपणे राबवत आहे. 2016-17 पासून प्रधानमंत्री आवास योजना-ग्रामीण (केंद्र पुरस्कृत योजना) महाराष्ट्रात अंमलात आली आहे. या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट 2022 पर्यंत सर्वांसाठी घरे या संकल्पनेला प्रत्यक्षात आणणे आणि प्रत्येक कुटुंबाला मूलभूत सुविधांसह पक्के घर प्रदान करणे आहे.
योजनेचा यशस्वी अंमल
- 2016-17 पासून राज्यात 14.26 लाख घरकुलांचे उद्दिष्ट ठरवले गेले आहे.
- यापैकी 13.60 लाख (95%) घरकुलांना मंजुरी मिळाली आहे.
- मंजूर घरकुलांपैकी 9.48 लाख घरे विविध योजनांद्वारे बांधण्यात आली आहेत.
- रमाई, शबरी, आदिम, पारधी, यशवंत, अटल यासारख्या इतर योजनांद्वारे 5.15 लाख घरकुलांना मंजुरी मिळाली असून त्यापैकी 3.66 लाख घरे पूर्ण झाली आहेत.
योजनेची वैशिष्ट्ये
- शासन निर्णय (14 ऑक्टोबर 2016) – इंदिरा आवास योजनेचे रूपांतर प्रधानमंत्री आवास योजनेत करण्यात आले.
- लाभार्थ्यांची निवड – 2011 च्या सामाजिक, आर्थिक व जातनिहाय जनगणनेच्या यादीवरून ग्रामसभा निवड करते.
लाभार्थ्यांना पक्के घर बांधण्यासाठी 1,20,000 रुपये अनुदान मिळते, जे चार टप्प्यांत वितरित केले जाते.
1) 15,000 रुपये – मंजुरीनंतर.
2) 45,000 रुपये – पाया पूर्ण झाल्यावर.
3) 40,000 रुपये – छत बांधल्यानंतर.
4) 20,000 रुपये – शौचालयासह बांधकाम पूर्ण केल्यानंतर.
विशेष अनुदान – नक्षलग्रस्त भागातील लाभार्थ्यांना 1,30,000 रुपये मिळतात. शिवाय महात्मा गांधी राष्ट्रीय रोजगार हमी योजनेअंतर्गत 90 दिवसांची मजुरीही दिली जाते.
पात्रतेचे निकष
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लाभार्थ्याने खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
- दारिद्र्यरेषेखालील असावा.
- बेघर किंवा कच्च्या घराचा मालक असावा.
- कोणत्याही प्रकारची मालमत्ता नसावी.
- आयकर भरणारा नसावा व सरकारी नोकरीत असू नये.
- यापूर्वी कोणत्याही घरकुल योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
आवश्यक कागदपत्रे
- जागेचा 7/12 उतारा
- आधार कार्ड व मतदार ओळखपत्र
- कर पावती, उत्पन्न व रहिवासी दाखला
- पक्के घर नसल्याचे हमीपत्र
- स्वयंघोषणापत्र आणि छायाचित्रे
विशेष सुविधा
पंडित दिनदयाळ योजनेअंतर्गत घरकुल बांधण्यासाठी जागा नसलेल्या लाभार्थ्यांना 500 चौरस फुटांपर्यंत जागा खरेदीसाठी 50,000 रुपये किंवा जागेची किंमत (जे कमी असेल) देण्यात येते.
गुणवत्तापूर्ण घरे निर्मिती
ग्रामविकास मंत्री गिरीश महाजन यांनी स्पष्ट केले आहे की अमृत महाआवास अभियानाद्वारे दर्जेदार घरे उपलब्ध करून देण्यासाठी नाविन्यपूर्ण उपक्रम राबवले जात आहेत. यामुळे घरकुलांच्या निर्मितीत वेग आणि गुणवत्ता वाढत आहे.
ही योजना राज्यातील गरीब व गरजू नागरिकांना स्थिर, सुरक्षित व सन्मानजनक जीवनशैली प्रदान करण्यात महत्त्वपूर्ण ठरत आहे.
