नमस्कार मित्रांनो शिक्षण क्षेत्रातील एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे दहावी आणि बारावीच्या परीक्षा. या परीक्षांनी विद्यार्थ्यांच्या भविष्याला दिशा दिली आहे. केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ (CBSE) ने या परीक्षा पद्धतीत काही महत्वाचे बदल केले आहेत, जे 15 फेब्रुवारीपासून लागू होणार आहेत. या बदलांमध्ये विद्यार्थ्यांच्या मूल्यमापन पद्धतीतून ते गुणांच्या श्रेणीकरणापर्यंत सुधारणा केली गेली आहे.
परीक्षेच्या पॅटर्नमधील बदल
CBSE ने परीक्षा पद्धतीत महत्वपूर्ण बदल केले आहेत. बहुपर्यायी प्रश्नांची (MCQ) संख्या वाढवली आहे, तसेच वर्णनात्मक प्रश्नांची संख्या कमी केली आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांच्या विश्लेषणात्मक क्षमतांची आणि वस्तुनिष्ठ ज्ञानाची अधिक चांगली तपासणी होईल.
दहावीच्या नवीन पॅटर्नची रचना
- 50% प्रश्न योग्यता-आधारित
- 20% बहुपर्यायी प्रश्न (MCQ)
- 30% लघु आणि दीर्घ उत्तरी प्रश्न
- केस-बेस्ड आणि सोर्स-बेस्ड इंटिग्रेटेड प्रश्नांचा समावेश
बारावीच्या नवीन पॅटर्नची रचना
- 40% प्रश्न योग्यता-आधारित
- 20% बहुपर्यायी प्रश्न (MCQ)
- 40% लघु आणि दीर्घ उत्तरी प्रश्न
CBSE ने विद्यार्थ्यांच्या मूल्यांकनात काही महत्त्वाचे बदल केले आहेत.
- विद्यार्थ्यांमधील स्पर्धात्मक तणाव कमी करण्यासाठी बोर्ड टॉपर्स जाहीर करणार नाहीत.
- विद्यार्थ्यांच्या गुणांची टक्केवारी दर्शवली जाणार नाही. याऐवजी, प्रथम, द्वितीय, तृतीय श्रेणी देण्याची पद्धत बंद करण्यात आली आहे.
- 90% पेक्षा जास्त गुण मिळवणाऱ्यांना ‘डिस्टिंक्शन’ श्रेणी दिली जाणार नाही.
- गुणांच्या ऐवजी विद्यार्थ्यांच्या एकूण विकासावर लक्ष केंद्रित करणे, कौशल्य-आधारित मूल्यांकनावर भर देणे आणि विद्यार्थ्यांच्या विश्लेषणात्मक क्षमतांचे मूल्यांकन करणे.
या बदलांचा शैक्षणिक क्षेत्रावर दूरगामी परिणाम होईल. काही मुख्य परिणाम पुढीलप्रमाणे आहेत.
- केवळ गुणांवर नव्हे तर एकूण विकासावर अधिक लक्ष केंद्रित केले जाईल.
- विद्यार्थ्यांमध्ये होणारा तणाव कमी होईल आणि त्यांना त्यांच्या क्षमता आणि आवडीनुसार करिअर निवडण्याची संधी मिळेल.
- यामुळे विद्यार्थ्यांच्या कौशल्यांचा विकास होईल, ज्यामुळे नोकरीच्या संधींमध्ये सुधारणा होईल.
CBSE च्या या बदलांचा उद्देश भारतीय शिक्षण प्रणालीला अधिक प्रगतिशील, विद्यार्थी-केंद्रित आणि 21व्या शतकाच्या आव्हानांना तोंड देण्यास सक्षम बनविणे आहे. शिक्षक, पालक आणि विद्यार्थी यांच्यातील समन्वय यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे, जेणेकरून या बदलांची यशस्वी अंमलबजावणी केली जाऊ शकते.
